Dyspozycja na wypadek śmierci.

Zgodnie z ogólnymi zasadami dziedziczenia, wynikającymi z przepisów kodeksu cywilnego, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Od tej zasady istnieje jednak odstępstwo i to dość znaczne. Mianowicie nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Dyspozycja na wypadek śmierci.

Dyspozycja na wypadek śmierci to wciąż rzadko praktykowana instytucja, która należy do kategorii świadczeń, których nie wlicza się w spadek. Dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, może ustanowić posiadacz każdego rodzaju indywidualnego rachunku bankowego.

Nie ma przy tym znaczenia, jaki bank prowadzi rachunki dysponenta. Nie ma również żadnego znaczenia czy jest to rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy, konto oszczędnościowe, czy lokata oszczędnościowa.

Dyspozycją można objąć jeden, wszystkie lub wybrane rachunki czy lokaty. Wybór należy do ich właściciela.

Na czym polega owa dyspozycja?

Właściciel rachunku może zdecydować, że w razie jego śmierci, wskazana osoba lub osoby otrzymają określoną kwotę pieniędzy, z należących do właściciela rachunków. Oprócz wskazania określonej kwoty pieniędzy możliwe jest także wskazanie wartości procentowej, zgromadzonej kwoty, jaka przypadnie wybranej osobie. Wskazana w dyspozycji nominalna kwota pieniędzy lub jej procentowy odpowiednik, nie wchodzą w skład spadku po zmarłym posiadaczu rachunku.

Osoba wskazana w dyspozycji może pobrać określoną kwotę z banku w zasadzie natychmiast. Nie musi czekać na zakończenie, czasem długo trwającego, postępowania sądowego o stwierdzenie nabycia spadku.

Ograniczenia w dyspozycji na wypadek śmierci.

Istnieją jednak ograniczenia w ustanowieniu dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Osobami uprawnionymi mogą być wyłącznie:

1) małżonek posiadacza rachunku,
2) jego wstępni (rodzice, dziadkowie),
3) zstępni (dzieci, wnuki) lub
4) rodzeństwo.

Drugie ograniczenie dotyczy wysokości łącznej kwoty wszystkich wypłat z tytułu dyspozycji. Nie może być ona wyższa niż równowartość dwudziestokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. W drugim kwartale 2021 r. była to kwota 5.774,13 zł czyli maksymalna kwota skutecznej dyspozycji wynosiła 115.482,60 zł. Ponieważ z roku na rok przeciętne miesięczne wynagrodzenie rośnie, rośnie również możliwa do wypłaty, w tym trybie, kwota.

Czy kwota otrzymana z ubezpieczenia na życie wchodzi w skład spadku?

Autor

Marcin Czwakiel

Adwokat, specjalista prawa spadkowego i karnego.