Prawo spadkowe – przyjęcie i odrzucenie spadku
Temat przejmowania majątku oraz praw i zobowiązań po zmarłym członku rodziny jest niezwykle istotny z punktu widzenia każdego z nas. Warto zastanowić się, jakie są podstawowe zasady przyjmowania i odrzucenia spadku, jakich terminów należy dotrzymać oraz do kogo należy się udać w celu załatwienia określonych spraw. Poniższy artykuł szczegółowo omawia podane kwestie i stanowi swego rodzaju kompendium wiedzy na temat tych podstawowych zasad prawa spadkowego.
Czym jest spadek i kiedy się go otwiera ?
Spadkiem nazywamy prawa i obowiązki związane z majątkiem zmarłej osoby, które z chwilą śmierci przechodzą na jego dziedziców. Zmarły nazywany jest spadkodawcą, zaś jego dziedzice nazywani są spadkobiercami. Otwarcie spadku to określenie pewnego terminu – chwili śmierci spadkodawcy. W prawie spadkowym jest to bardzo ważny moment. Dokonanie otwarcia w tym sensie nie jest więc czynnością materialną jak np. otwarcie zamkniętego mieszkania.
Następstwa otwarcia spadku
Powyższa kwestia jest istotna z kilku powodów. W momencie otwarcia spadku osoby uprawnione nabywają go, a to oznacza, że od tego momentu przysługują im prawa oraz obciążają obowiązki spadkodawcy. Spadkobiercy zyskują wówczas prawo do podejmowania czynności związanych z majątkiem zmarłego. W tym momencie następuje określenie zdolności do dziedziczenia spadkobierców ustawowych (w tym np. nienarodzonych jeszcze dzieci, które pełnię praw zyskują w dniu swoich urodzin), a także osób uprawnionych do żądania zachowku.
Na chwilę otwarcia spadku ustalony zostaje także jego skład. Przykładowo: spadkobiercy dziedziczą zgromadzone przez spadkodawcę na rachunku bankowym pieniądze, które znajdują się na nim w chwili otwarcia spadku (dnia śmierci spadkodawcy).
Kolejną ważną rzeczą jest rozpoczęcie biegu różnych terminów dotyczących między innymi żądania stwierdzenia niegodności dziedziczenia, wyłączenia małżonka od dziedziczenia, nieważności testamentu, czy przedawnienia żądania o zachowek.
Jak określić formalnie datę otwarcia spadku?
Urzędowym dokumentem, który określa chwilę otwarcia spadku, jest akt zgonu spadkodawcy. Sporządzany jest na podstawie karty zgonu wystawionej przez lekarza stwierdzającego śmierć danej osoby. Akt zgonu jako dokument urzędowy stanowi dowód na fakt i datę śmierci spadkodawcy. W wyjątkowych wypadkach datę tą może ustalić sąd.
Przyjęcie spadku – o co chodzi i jak tego dokonać?
Dowiedziałeś się już, że spadek nabywa się w chwili śmierci spadkodawcy. Następnym krokiem jest podjęcie decyzji: przyjąć czy odrzucić spadek ? Odpowiedź wydaje się prosta, ale nie zawsze taka jest. Jak bowiem wiadomo, dziedziczyć można również długi i obciążenia, co rodzi bardzo nieprzyjemne konsekwencje. Przyjęcia spadku możesz dokonać przed notariuszem lub przed sądem na 3 sposoby:
1. Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku wprost,
2. Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza,
3. Czekanie na upływ terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku (6 miesięcy). Wówczas z mocy prawa przyjmuje się, że spadek zostaje nabyty z dobrodziejstwem inwentarza.
UWAGA ! Dopiero od dnia 18 października 2015 r. brak złożenia oświadczenia oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Przed tym terminem przyjmowanie spadków odbywało się wprost.
Jaka jest różnica między przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza a wprost?
Przyjęcie spadku wprost oznacza, że odpowiadasz za wszystkie długi spadkowe. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza natomiast, że za długi spadkowe odpowiadasz tylko do wartości odziedziczonego spadku.
Przykład 1: Pan Kowalski przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza po zmarłym ojcu. Okazało się, że w skład spadku wchodzi dług kredytowy w wysokości 10000,00 złotych. Ojciec nie pozostawił żadnego majątku. W takiej sytuacji pan Kowalski nie będzie zmuszony do zapłaty kredytu, gdyż odpowiada za niego do wysokości 0,00 złotych.
Przykład 2: Pan Kowalski przyjął wprost spadek po zmarłym ojcu. Okazało się, że w skład spadku wchodzi dług kredytowy w wysokości 10000,00 złotych. Ojciec nie pozostawił żadnego majątku. W takiej sytuacji pan Kowalski będzie zmuszony do zapłaty kredytu, gdyż odpowiada za niego w pełnej wysokości. Nie ma znaczenia fakt, że jego ojciec nie pozostawił majątku.
Przykład 3: Pan Kowalski przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza po zmarłym ojcu. Okazało się, że w skład spadku wchodzi dług kredytowy w wysokości 10000,00 złotych. Ojciec pozostawił klaser ze znaczkami pocztowymi wartymi 5000,00 złotych. W takiej sytuacji pan Kowalski odpowiada za kredyt do wysokości 5000,00 złotych. Spłata tego kredytu nie musi jednak nastąpić z majątku, który odziedziczył. Może nastąpić ze zgromadzonych na koncie oszczędności pana Kowalskiego. Nie ma bowiem znaczenia, z czego zapłaci, lecz do jakiej wysokości musi zapłacić.
Odrzucenie spadku – najważniejsze informacje
Należy zdawać sobie sprawę, że odrzucić spadek możesz jedynie w terminie 6 miesięcy od kiedy dowiedziałeś się, że jesteś powołany do spadku. Może to być chwila otwarcia spadku lub chwila gdy dowiedziałeś się, że spadkobierca dziedziczący przed Tobą odrzucił spadek, a ten przeszedł na Ciebie. Pytanie brzmi: Czy trzeba odrzucić spadek gdy i tak nic w nim nie ma?
Odpowiedź nie jest jednoznaczna – czasem tak, a czasem nie. Często w mojej praktyce spotykam się z sytuacjami gdy odrzucenie spadku przez jedynego spadkobiercę (np. syna zmarłego) spowodowałoby, że do dziedziczenia powołana zostałaby dalsza rodzina zmarłego. Rodzina, z którą ma on dobry kontakt. Jego decyzja mogłaby doprowadzić do rodzinnego konfliktu. Czasem więc nie warto odrzucać spadku z przyczyn innych niż prawne. Zawsze warto przed podjęciem tej ważnej decyzji skonsultować ją z adwokatem.
Kiedy warto odrzucić spadek?
Jeżeli wiesz, że spadek jest ujemny lub pozostawione są w nim wyłącznie długi – kredyty, pożyczki oraz inne zaległości, jego odrzucenie jest rzeczą naturalną. Jedno Twoje oświadczenie o odrzuceniu spadku spowoduje, że nie będziesz dostawał listów czy telefonów z żądaniem zapłaty. Unikniesz tym samym nerwów związanych z koniecznością udzielania odpowiedzi czy uczestniczeniem w sprawach sądowych.
Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku możesz złożyć przed notariuszem lub przed sądem. Zdecydowanie praktyczniejsze i szybsze jest złożenie oświadczenia przed notariuszem. W przypadku zmiany decyzji można spróbować uchylić się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Należy zaznaczyć jednak, że przed podjęciem powyższej decyzji, dobrze skonsultować ją z adwokatem. Czasem z pozoru prosta sprawa powoduje niespodziewane komplikacje. Warto więc zawczasu dowiedzieć się jakie skutki dla Ciebie i Twojej rodziny może wywołać określona decyzja.
Dowiedz się już teraz jak wygląda przyjęcie i odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka.
Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku możne dokonać, w naszym imieniu, ustanowiony pełnomocnik.
Podsumowanie
Spadek może być (zarówno dla osoby dorosłej, jak i małoletniego dziecka) czymś korzystnym, jak również powodem do ogromnych zmartwień. Powyższe informacje pozwalają usystematyzować podstawową wiedzę, tak aby móc ją wykorzystać w celu prawidłowego załatwienia wszystkich kwestii związanych z przyjęciem lub odrzuceniem spadku. Jeżeli masz więcej pytań lub potrzebujesz bardziej szczegółowego omówienia jakiejś kwestii, zapraszamy serdecznie do kontaktu. Nasza kancelaria na co dzień pomaga, doradza i przygotowuje pisma w wielu różnych sprawach, w tym związanych z kwestiami spadkowymi.
Blog
Podobne artykuły:
