Prawo pokrzywdzonego do zadośćuczynienia.

Prawo do zadośćuczynienia jest związane z krzywdą i cierpieniem. Te zaś najczęściej powiązane są z uszkodzeniem ciała i rozstrojem zdrowia, których doznałeś w wyniku popełniania przestępstwa.

Zadośćuczynienie za szkodę niematerialną.

Zadośćuczynienie dotyczy też szkody – ale w rozumieniu szkody niematerialnej. W tym znaczeniu szkoda niemajątkowa polega na odczuwanym bólu fizycznym oraz na cierpieniach psychicznych wywołanych przestępstwem. Właśnie ta szkoda musi uzyskać wymiar materialny w postaci określonej kwoty, która zadośćuczyni pokrzywdzonej osobie cierpienie.

Czynniki decydujące o wysokości zadośćuczynienia.

Ocena wysokości należnego zadośćuczynienia ostatecznie należy do sądu. Pod uwagę bierze się przede wszystkim wszystkie okoliczności popełnienia przestępstwa oraz wywołany nim skutek. Dla przykładu weźmy pod lupę długotrwałe znęcanie się nad inna osobą. Takie działanie ocenia się zarówno przez pryzmat uszkodzeń ciała (siniaków lub innych doznanych obrażeń fizycznych), jak i w kontekście cierpień psychicznych wywołanych np. obrażaniem czy też poniżaniem danej osoby. Cierpienia psychiczne mogą być również związane z doznanym rozstrojem zdrowia np. zeszpeceniem, czy nawet wyłączeniem z normalnego życia np. w związku z koniecznością przebywania w szpitalu, odosobnienia, zmiany trybu życia. W przypadku pobytu w szpitalu brany będzie pod uwagę czas hospitalizacji, ale także ilość, częstotliwość oraz zakres wykonywanych zabiegów.

Pamiętaj! Sąd dokonuje oceny wartości doznanej przez Ciebie w wyniku przestępstwa krzywdy. Bardzo ważne jest, abyś w swoich zeznaniach szczegółowo przedstawił swój stan psychiczny wywołany przestępstwem, ale także swoje odczucia w zakresie doznanego bólu. Nikt oprócz Ciebie nie potrafi tych odczuć opisać. Ból jest bowiem odczuciem subiektywnym. Z tych względów przygotuj się do składania zeznań również w tym zakresie. To Twoje odczucia i cierpienia będą podstawą do ustalenia wysokości przyznanego Ci zadośćuczynienia.

Uwaga! Nie ma przeszkód, aby sąd zasadził na Twoją rzecz określoną kwotę zarówno tytułem odszkodowania jak i tytułem zadośćuczynienia.

Może przecież zaistnieć taka sytuacja, że poniosłeś szkodę materialną (skradziono ci portfel z pieniędzmi) jak i niematerialną (zostałeś przy okazji tej kradzieży pobity i doznałeś uszkodzenia ciała).

Należy również pamiętać, że przy ustalaniu wysokości należnego Ci zadośćuczynienia sąd będzie brał również pod uwagę także okoliczności, które mogły się przyczynić do powstania lub zwiększenia szkody. Ocenie w tym zakresie będzie podlegało Twoje zachowanie w trakcie zdarzenia w wyniku, którego szkoda powstała, jak i po zdarzeniu. Sąd oceni czy w jakikolwiek sposób przyczyniłeś się do zwiększenia rozmiarów szkody lub miałeś możliwość, a nie zapobiegłeś jej zmniejszeniu. Takie działanie sąd odpowiednio wycenia. W tym wypadku oczywiście na Twoją niekorzyść. Za takie zachowanie uznaje się np. odmowę poddania się leczeniu lub zachowanie się niezgodne z zaleceniami lekarzy. Oczywiście,o ile zachowanie to miało lub mogło mieć wpływ na rozmiar szkody.

Pamiętaj! Jeżeli zostałeś pokrzywdzony przestępstwem przez kilka osób (a nie można rozdzielić ich ról w przestępczym działaniu) i w wyniku działania tych kilku osób poniosłeś szkodę (obojętnie czy majątkową czy niemajątkową) to sąd ma możliwość zasądzenia od tych osób solidarnie, na Twoją rzecz, odszkodowania lub zadośćuczynienia.

Odpowiedzialność solidarna oznacza, że masz możliwość egzekwowania zasądzonych kwot odrębnie od każdego ze współsprawców do pełnej wysokości. Pozwala Ci to ściągnąć odszkodowanie lub zadośćuczynienie, od któregokolwiek ze współsprawców w pełnej wysokości. Nie interesuje Cię przy tym, jak rozliczą się oni między sobą.

Ważne! Wykonanie obowiązku naprawienia szkody przez skazanego sąd kontroluje w postępowaniu wykonawczym. Dotyczy to zarówno zapłaty odszkodowania jak i zadośćuczynienia.

Niewykonanie przez sprawcę obowiązku naprawienia szkody może być podstawą do wydania zarządzenia o wykonaniu kary pozbawienia wolności. Oczywiście, o ile wcześniej taka kara została wymierzona i zawieszono jej wykonanie.

Czytaj dalej: Prawo pokrzywdzonego do nawiązki.

Czytaj także:
W jaki sposób złożyć wniosek o zasądzenie zadośćuczynienia?
Prawo pokrzywdzonego do odszkodowania.

Autor

Wiesław Czwakiel

Adwokat, specjalista prawa karnego, gospodarczego, rodzinnego i prawa pracy.