Odsetki ustawowe zwykłe – kapitałowe.

Czym są odsetki?

Mówiąc najogólniej odsetki to dodatkowa zapłata – wynagrodzenie – za korzystanie z czyichś pieniędzy. Jako ciekawostkę można wskazać, że odsetki mogą należeć się też z tytułu korzystania z rzeczy oznaczonych, co do gatunku. Odsetki będziesz musiał również zapłacić w sytuacji, gdy korzystałeś z nie swoich pieniędzy, ale opóźniłeś się z ich zwrotem właścicielowi.

Źródłem stanowiącym podstawę żądania odsetek może być czynność prawna (np. umowa), ustawa lub też mogą one wynikać z orzeczenia sądu.

Kategorie (rodzaje) odsetek.

Nie komplikując sprawy możemy wyróżnić kilka kategorii odsetek:

– ustawowe zwykłe / kapitałowe /,
– za opóźnienie,
– ustawowe w transakcjach handlowych,
– umowne.

Odsetki ustawowe zwykłe / kapitałowe /.

Z takimi odsetkami mamy do czynienia, jeżeli rodzaj odsetek nie został określony, a należą się one za okres od powstania zobowiązania / np. otrzymania pieniędzy / do dnia wymagalności zobowiązania tj. terminu zwrotu pieniędzy, czyli za czas korzystania przez Ciebie z otrzymanych środków finansowych. Będą one miały zastosowanie np. w umowach kredytowych, z tym, że najczęściej w tych umowach ich wysokość została szczegółowo określona. Uwagi związane ze sposobem obliczania odsetek kapitałowych jak i ich maksymalną wysokością nie będą się, zatem do takich umów odnosiły.

Jaka jest wysokość odsetek ustawowych zwykłych (kapitałowych)?

Wysokość tych odsetek określona jest w ustawie i niestety w sposób trochę skomplikowany.

Obliczać ich wysokość powinniśmy w ten sposób:

– w pierwszej kolejności ustalamy wysokość tzw. stropy referencyjnej i na dzień 01.07.2020 r. wynosiła ona 0,1%. Wysokość stopy referencyjnej jest ustalana uchwałą Rady Polityki Pieniężnej NBP.

– następnie do tej wartości dodajemy 3,5 %.

Zatem na dzień 01.07.2020 r. nasze odsetki wynoszą 3,6 %. Przypominam – w przypadku, gdy wysokości tych odsetek nie określiliśmy.

Jaka może być maksymalna wysokość odsetek ustawowych zwykłych?

W przepisach określona została również maksymalna wysokość odsetek ustawowych zwykłych – kapitałowych, które strony określiły w umowie. Maksymalną wysokość tych odsetek określamy mnożąc wskaźnik ustalony już powyżej razy 2. W naszym przypadku na dzień 01.07.2020 r. wynosi on 7,2 %. 

Czy możemy określić wysokość tych odsetek w wyższej wartości?

Oczywiście możemy. Problem w tym, że nie wywoła to żądnego skutku prawnego. Nie spowoduje to nieważności zawartej przez Ciebie umowy. Umowa będzie ważna, jednakże pomimo tego zapisu będą się Tobie należały wyłącznie odsetki maksymalne. Przykładowo, jeżeli w umowie określono odsetki ustawowe na 10 % to przysługuje Ci prawo dochodzenia tych odsetek ustawowych (kapitałowych) wyłącznie do wysokości 7,2 %.

Uspokajam, że ten przykład nie dotyczy ustawowych odsetek za opóźnienie w wykonaniu zobowiązania czyli np. niedotrzymanie terminu zwrotu pieniędzy. O odsetkach, też ustawowych, ale za opóźnienie, będziesz mógł przeczytać w kolejnym wpisie.

Uwaga! Obliczona stopa procentowa ustawowych odsetek zwykłych – kapitałowych dotyczy oprocentowania w stosunku rocznym. W przypadku zmiany stopy oprocentowania np. w związku ze zmianą stopy referencyjnej przez RPP NBP, obliczenie tych odsetek będzie w różnych okresach zmienne. 

Powiązane tematy: odsetki ustawowe za opóźnienie , oraz odsetki ustawowe w transakcjach handlowych.

Autor

Wiesław Czwakiel

Adwokat, specjalista prawa karnego, gospodarczego, rodzinnego i prawa pracy.