Wymiar kary grzywny.

Grzywna jest jedną z kar, wymierzanych przez Sąd, w przypadku uznania danej osoby za winną popełnienia przestępstwa lub wykroczenia. Grzywna może być, w przypadku popełnienia przestępstwa, wymierzona samoistnie lub też razem z karą pozbawienia wolności. Zależy to od rodzaju popełnionego przestępstwa. W przypadku wykroczenia, także w zależności od jego charakteru, może być wymierzona samoistnie lub razem z karą aresztu.

Grzywna samoistna.

Jaki może być wymiar orzeczonej samoistnej kary grzywny ?

W przypadku przestępstwa grzywna orzekana jest w dosyć specyficzny sposób. Sąd nie określa jej wysokości kwotowo. Określana jest ona w tzw. stawkach dziennych. Stawka dzienna nie może być niższa niż 10 zł, ani wyższa niż 2.000 zł.

Jaka jest podstawa ustalenia stawki dziennej grzywny ?

Ustalając stawkę dzienną grzywny Sąd bierze pod uwagę przede wszystkim:

1) sytuację rodzinną skazanego czyli ilość osób pozostających na jego utrzymaniu, a tym samym konieczność zapewnienia im, finansowo, podstawowych potrzeb życiowych,

2) stosunki majątkowe – co oznacza, że możliwości finansowe skazanego winny być brane pod uwagę również z uwzględnieniem ciążących na nim innych zobowiązań finansowych np. alimentów,

3) możliwości finansowe – oznacza to, że analizie podlega nie tylko dochód sprawcy osiągany w momencie wyrokowania, ale także możliwość uzyskiwania dochodu, jeżeli np. w ostatnim okresie uległ on znacznemu zmniejszeniu bez zaistnienia przyczyn obiektywnych lub np. istnieje możliwość uzyskiwania przychodów z zatrudnienia / w przypadku, gdy dana osoba pracy nie podejmuje /,

4) warunki osobiste – chodzi o wiek, stan zdrowia, wykształcenie, czy też kwalifikacje zawodowe.

Uwaga! W przypadku karania grzywną za wykroczenie Sąd bierze pod uwagę również wszystkie wskazane wyżej okoliczności, z tym, że wysokość grzywny określa w inny sposób.

Jaka może być liczba stawek określonych przez Sąd w sposób wyżej wskazany ?

Minimalna ilość określonych stawek to 10, zaś maksymalna to 540.

Ważne! Wydając wyrok, w zakresie grzywny, Sąd powinien określić zarówno wartość jednej stawki, jak i ilość tych stawek. W wyroku winna znaleźć się także kwota wynikająca z przemnożenia tych liczb / taki sposób wskazania wysokości grzywny jest jednakże rzadko spotykany /.

Czy można orzec grzywnę powyżej wskazanych stawek wskazanych ?

Taka możliwość istnieje. Generalną zasadą jest, że podwyższeniu może ulec jedynie ilość stawek dziennych, o wartości ustalonej przez Sąd przy uwzględnieniu w/w kryteriów. Maksymalna ilość tych stawek wynosi 810. Taka ilość stawek  może być orzeczona m.in. w przypadku wymierzania kary łącznej grzywny.

Grzywna za wykroczenie.

Grzywna za wykroczenie ustalana jest przez Sąd, w konkretnym wymiarze kwotowym. Sąd może wymierzyć grzywnę w wysokości od 20 zł do 5.000 zł. Po ostatnich zmianach przepisów maksymalna wysokość kary grzywny za niektóre wykroczenia wynosi 30 000,00 zł.

Przepisy prawa przewidują wyjątki, od powyższej zasady polegające na:
1) podniesieniu dolnej granicy wymiaru grzywny, w przypadku niektórych wykroczeń. Przykładowo, przy wykroczeniu polegającym na prowadzeniu samochodu po użyciu alkoholu wysokość minimalna grzywna stanowi kwotę 2500,00 zł.
2) obniżeniu górnej granicy grzywny do określonej kwoty np. wykroczenie tamowania ruchu zagrożone jest grzywną do 500,00 złotych.

Grzywna kumulatywna.

Grzywna kumulatywna to grzywna, która wymierzana jest łącznie z karą pozbawienia wolności.

Ważne! Grzywna nie może być orzeczona łącznie z karą ograniczenia wolności, ani też karą 25 lat pozbawienia wolności czy też dożywocia. 

Postawę do wymierzenia grzywny łącznie z karą pozbawienia wolności jest stwierdzenie przez Sąd, iż popełniający przestępstwo działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Nie ma znaczenia czy cel ten został osiągnięty, czyli czy korzyść majątkową rzeczywiście uzyskano. Fakt uzyskania lub nieuzyskania korzyści będzie miał jednak niewątpliwie wpływ na wymiar kary grzywny.

Należy także pamiętać, że korzyść majątkowa, w rozumieniu przepisów karnych, jest to korzyścią zarówno dla samego sprawcy, jak i korzyścią dla kogokolwiek innego, nawet gdy taka osoba nie działała w tym celu.

Od czego zależna jest wysokość grzywny kumulatywnej ?

Przy wymiarze tej kary Sąd kieruje się tak zwanymi dyrektywami wymiaru kary. Nie wnikając w szczegóły Sąd bierze pod uwagę m.in.  jaki był stopień społecznej szkodliwości czynu, stopień zawinienia, a także motywację i sposób działania sprawcy. Przy ustalaniu wartości finansowej stawki oraz przy ustalaniu ilości stawek Sąd kieruje się okolicznościami i przesłankami opisanymi już wyżej. Obowiązują te same przedziały w zakresie wartości jeden stawki grzywny, jak i ilości stawek, które mogą zostać wymierzone.

W zakresie niektórych przestępstw, górną granicę, ilości wymierzanych stawek grzywny, sąd podnieść może nawet do 3.000 stawek.

Grzywna kumulatywna, za popełnienie wykroczenia, również może być wymierzona łącznie z karą aresztu. Z tym, że tylko wówczas, gdy dane wykroczenie, jest zagrożone oboma tymi karami. Wymiar tej kary musi mieścić się we wskazanych wyżej widełkach dotyczących grzywny samoistnej.

Uwaga! Nie należy lekceważyć kary grzywny. Należy pamiętać, że brak spłaty grzywny może skutkować zamianą jej na karę pozbawienia wolności. W takiej sytuacji 1 dzień pozbawienia wolności odpowiada 2 stawkom kary grzywny.

Mając na uwadze wskazane zagrożenie w kolejnym wpisie przestawię możliwości związane z rozłożeniem spłaty grzywny na raty.

Autor

Wiesław Czwakiel

Adwokat, specjalista prawa karnego, gospodarczego, rodzinnego i prawa pracy.