Unieważnienie małżeństwa, zawartego pomimo zakazów.

Z poprzedniego wpisu dowiedziałeś się, kto nie może zawrzeć związku małżeńskiego. Co jednak w sytuacji, gdy pomimo zakazu, małżeństwo zostało zawarte? Odpowiedź może zaskoczyć gdyż … małżeństwo zawarte pomimo prawnych zakazów będzie istniało (będzie ważne) i podlega ochronie. W polskim prawie rodzinnym obowiązuje bowiem zasada unieważnialności małżeństwa, a nie nieważności małżeństwa. W zależności od wady prawnej, którym jest obarczone, w niektórych sytuacjach możesz żądać unieważnienia zawartego związku. Nie we wszystkich przypadkach będzie to jednak możliwe. Kto i kiedy może żądać jego unieważnienia? Na te pytania odpowiem w dzisiejszym wpisie. Zastrzegam jednak, że nie poruszam tematu nieważności w rozumieniu prawa kościelnego.

Odpowiedni wiek.

Każdy z małżonków może żądać unieważnienia małżeństwa, zawartego pomimo nieodpowiedniego wieku, jeżeli zostało zawarte:

– przez mężczyznę, który nie ukończył lat osiemnastu;
– przez kobietę, która nie ukończyła lat szesnastu;
– przez kobietą, która bez zezwolenia sądu zawarła małżeństwo po ukończeniu lat szesnastu, lecz przed ukończeniem lat osiemnastu.

Istnieją od tej reguły dwa wyjątki:

1) Nie można unieważnić małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku, jeżeli małżonek przed wytoczeniem powództwa ten wiek osiągnął;
2) Jeżeli kobieta zaszła w ciążę, jej mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku.

Ubezwłasnowolnienie całkowite.

Z powodu ubezwłasnowolnienia unieważnienia małżeństwa może żądać każdy z małżonków.

Jeżeli jednak wcześniej ubezwłasnowolnienie zostało uchylone, to nie można unieważnić małżeństwa z tego powodu.

Choroba psychiczna lub niedorozwój umysłowy.

Unieważnienia małżeństwa z powodu choroby psychicznej albo niedorozwoju umysłowego jednego z małżonków może żądać każdy z małżonków.

Podobnie jak to ma miejsce w przypadku ubezwłasnowolnienia całkowitego, nie można unieważnić małżeństwa z powodu choroby psychicznej jednego z małżonków po ustaniu tej choroby.

Bigamia.

Unieważnienia małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z małżonków w poprzednio zawartym związku małżeńskim może żądać każdy, kto ma w tym interes prawny. Osobą mającą interes prawny może być na przykład pierwsza żona, czy któreś z dzieci.

Nie można unieważnić małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z małżonków w poprzednio zawartym związku małżeńskim, jeżeli poprzednie małżeństwo ustało lub zostało unieważnione.

Jeżeli ustanie tego małżeństwa nastąpiło przez śmierć osoby, która zawarła ponowne małżeństwo pozostając w poprzednio zawartym związku małżeńskim, to unieważnienia można dokonać.

Pokrewieństwo i powinowactwo.

Unieważnienia małżeństwa z powodu pokrewieństwa między małżonkami może żądać każdy, kto ma w tym interes prawny.

Unieważnienia małżeństwa z powodu powinowactwa między małżonkami może żądać każdy z małżonków.

Przysposobienie (adopcja).

Unieważnienia małżeństwa z powodu stosunku przysposobienia między małżonkami może żądać każdy z małżonków.

Nie można unieważnić małżeństwa z powodu stosunku przysposobienia między małżonkami, jeżeli stosunek ten ustał.

Nie są to wszystkie przypadki, które uzasadniają unieważnienie małżeństwa. Mamy jeszcze do omówienia wady oświadczenia woli czy chociażby zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika. W jednym z kolejnych wpisów uzupełnię ten ciekawy temat.

Autor

Marcin Czwakiel

Adwokat, specjalista prawa spadkowego i karnego.