Spis inwentarza.

Prowadząc wiele spraw spadkowych, często spotykam się z jednym pytaniem. Jak sprawdzić czy spadkodawca pozostawił jakieś długi?

Z punktu widzenia wierzycieli udzielanie takich informacji, potencjalnym spadkobiercom, jest sprzeczne z ich interesem. Jeżeli spadkobierca spadek już przyjął to wierzyciel ma możliwość dochodzenia od niego długu, który wszedł do spadku. Wcześniejsza wiedza o długach, może spowodować, że spadkobierca odrzuci spadek, co utrudnić może wyegzekwowanie wierzytelności wierzycielowi.

Zdarza się również, że spadkobiercy wiedzą, że spadkodawca dysponował majątkiem np. działkami rolnymi, ale nie wiedzą gdzie są one położone. Spadkobiercom może więc zależeć nie tylko na ustaleniu wysokości długów, ale również pozostawionego przez spadkodawcę majątku. I właśnie ustaleniu faktycznego składu spadku, zarówno aktywów, jak i pasywów, służy instytucja spisu inwentarza.

Kto dokonuje spisu inwentarza?

Aktualnie takiego spisu dokonuje komornik. Wniosek w tej sprawie może do niego złożyć osoba, która uprawdopodobni, że jest
1) spadkobiercą,
2) zapisobiercą,
3) wykonawcą testamentu,
4) uprawniona do zachowku, lub
5) jest wierzycielem spadkodawcy.

Jak ustala się skład i wartość majątku spadkowego?

Komornik dokonuje szeregu czynności w celu ustalenia stanu spadku. Kieruje zapytania do banków, do urzędów skarbowych, do starostw powiatowych, ZUS itd. Po uzyskaniu wszystkich potrzebnych mu informacji, komornik sporządza właściwy spis inwentarza. W spisie ujawnia wszystkie ustalone przez niego aktywa, wraz ze wskazaniem ich wartości i pasywa (długi), wraz ze wskazaniem ich wysokości.

Czasami do dokonania wyceny majątku pozostawionego przez spadkodawcę komornik musi powoływać biegłych rzeczoznawców. Dzieje się tak zawsze w przypadku nieruchomości oraz bardzo często w przypadku ruchomości, które ciężko oszacować np. zegarki, obrazy.

Warto wiedzieć, że wysokość długów oraz wartość przedmiotów wchodzących do spadku ustala się  według ich stanu i cen z chwili otwarcia spadku.

Ujawnienie majątku nieobjetego spisem inwentarza.

Po sporządzeniu spisu inwentarza, komornik przesyła akta sprawy do sądu. Jeżeli w przyszłości okaże się, że odnajdzie się przedmiot należący do spadku lub ujawni się dług spadkowy, który nie był ujęty w spisie inwentarza to sąd wyda postanowienie o sporządzeniu uzupełniającego spisu inwentarza.

Spis inwentarza jest bardzo przydatny spadkobiercom, którzy dziedziczą spadek z dobrodziejstwem inwentarza. W takim wypadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe wyłącznie do wartości ustalonego w spisie inwentarza stanu czynnego spadku, czyli wchodzących w skład spadku aktywów.

Autor

Marcin Czwakiel

Adwokat, specjalista prawa spadkowego i karnego.