Prawo podejrzanego do uzyskania informacji w toku postępowania
Kontynuując serię wpisów o prawach podejrzanego dziś omówię szczególne dla podejrzanego prawo. Jako osobie podejrzanej przysługuje Ci, także w toku postępowania przygotowawczego, prawo do uzyskania informacji. Uzyskanie tych informacji powinno Ci pozwolić na ustalenie, jakimi dowodami dysponują organy ścigania i tym samym przyjąć określoną linię obrony.
Prawo do informacji wymaga Twojego działania w postaci zażądania ich udzielenia. Informacje nie będą Ci udzielane „z urzędu”. Prawo żądania i uzyskania informacji przysługuje Ci zarówno w trakcie śledztwa jak i dochodzenia.
Kiedy i jakich informacji możesz zażądać?
W toku postępowania przygotowawczego możesz zażądać:
a/. informacji ustnych – w tym postępowaniu zaczynasz swoje „uczestnictwo”, jako podejrzany w momencie, w którym przedstawione zostaną Ci zarzuty. Zarzut to, w skrócie, opis czynu, o którego popełnienie Cię podejrzewają wraz z podaniem kwalifikacji jego prawnej czynu. Zarzuty przedstawiane są na piśmie i mają formę postanowienia – postanowienia o przedstawieniu zarzutów – lub też wpisywane są do protokołu przesłuchania podejrzanego. Po przedstawieniu zarzutów – powinny być Ci one odczytane – przesłuchujący zobowiązany jest pouczyć Cię o prawie żądania ustnego i pisemnego uzasadnienia tych zarzutów.
Uzasadnienie ustne przesłuchujący ma obowiązek przedstawić przed rozpoczęciem Twojego przesłuchania w charakterze podejrzanego. Oczywiście jest to Twoje prawo, możesz żądanie swoje przedstawić lub z niego zrezygnować. Twoje stanowisko zostanie ujawnione w protokole przesłuchania i potwierdzisz je swoim podpisem. Dopiero po ustnym uzasadnieniu zarzutów przesłuchujący może rozpocząć Twoje przesłuchanie.
Co powinno zawierać uzasadnienie o postanowienia o przedstawieniu zarzutów?
W uzasadnieniu winny być wskazane podstawy i okoliczności związane z popełnieniem czynu Ci zarzucanego oraz dowody wskazujące zasadność podejrzewania Ciebie o popełnienie tegoż czynu. Innymi słowy dowody świadczące „przeciwko Tobie”,
b/. informacji pisemnych – wraz z pouczeniem o prawie żądania udzielenia Ci informacji ustnych, równocześnie, powinieneś być pouczony o prawie do uzyskania tych informacji również w formie pisemnej. Możesz wówczas zgłosić żądanie sporządzenia i doręczenia Ci takiego uzasadnienia. Prowadzący postępowanie ma 14 dni na doręczenie Ci / a nie tylko wysłanie na Twój adres / uzasadnienia takiego postanowienia. Obowiązują te same zasady, co wskazane wyżej, jeżeli chodzi o treść takiego uzasadnienia. Z tego prawa nie musisz korzystać od razu już tj. w momencie rozpoczęcia przesłuchania. Możesz z niego skorzystać aż do czasu zakończenia postępowania przygotowawczego, czyli do wydania postanowienia o zamknięciu śledztwa lub dochodzenia. Jeżeli wcześniej z tego prawa zrezygnowałeś, to nic nie stoi na przeszkodzie, abyś takie żądanie złożył w terminie późniejszym. Twoje żądanie będzie również prawnie skuteczne.
Pamiętaj! Uzasadnienie postanowienia o przedstawieniu zarzutów musi obejmować także przyjętą kwalifikację prawną czynu Ci zarzucanego.
Niestety często się zdarza, ze prowadzący postępowanie, nie chcąc Ci ujawniać dowodów, które posiada, jako uzasadnienie postanowienia o przedstawieniu zarzutów wpisuje formułkę „Zebrany w sprawie materiał dowodowy w pełni uzasadnia zarzuty przedstawione podejrzanemu jak i przyjętą kwalifikację prawna czynu”. Jest to oczywiście nieprawidłowe działanie naruszające Twoje prawa. Faktem jest, że prowadzący postępowanie, nie ma obowiązku wskazania wszystkich dowodów, jakie posiada wskazujących na Twoje sprawstwo i winę. Nie oznacza to jednak, że w ogóle nie musi ich ujawniać. Musi. Z takim uzasadnieniem należy walczyć. Problem jest tylko w tym, że nie za bardzo jest jak albowiem zażalenie na uzasadnienie postanowienia nie przysługuje. Na nieprawidłowe uzasadnienie postanowienia, a tym samym naruszenie Twoich praw, możesz zwrócić uwagę przełożonemu prowadzącego postępowanie. Z doświadczenia mogę powiedzieć, że często przynosi to efekt w postaci sporządzenia i doręczenia dodatkowego uzasadnienia już spełniającego wymogi ustawowe.
Uwaga! Wskazane wyżej zasady obowiązują również sytuacji, gdy wydano postanowienie zmieniające lub uzupełniające zarzuty, które wcześniej Ci przedstawiono. W takim przypadku również przysługuje Ci prawo żądania ustnego jak i pisemnego uzasadnienia takiego postanowienia.
Blog
Podobne artykuły:
