Podstawowe prawa osoby zatrzymanej.
Policja, jak każdy organ państwa, ma nie tylko określone prawa ale i obowiązki. Są one określone w przepisach prawa, nie tylko tak oczywistych jak np. ustawa o policji (o tym będzie osobny wpis) ale również w kodeksie postępowania karnego i kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia. Zatrzymanie przez Policję i co dalej?
WYKROCZENIE.
Jakie między innymi obowiązki ma policjant, gdy zatrzymuje Cię i zarzuca popełnienie wykroczenia? Sytuacja ta uregulowana jest w art. 46 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.
1. Policjant powinien poinformować Cię o przyczynach zatrzymania, przysługujących Ci uprawnieniach (np. o prawie do kontaktu z adwokatem) oraz wysłuchać Cię.
Kolejność nie jest przypadkowa – zanim cokolwiek powiesz, skontaktuj się z adwokatem telefonicznie, a w razie potrzeby poczekaj na jego przyjazd. MASZ DO TEGO PRAWO.
2. Z czynności zatrzymania sporządzany jest protokół, którego odpis powinieneś otrzymać. Odbiór odpisu protokołu kwitujesz własnym podpisem. Jeżeli funkcjonariusz nie chce dać Ci odpisu protokołu bo np. „dostaniesz później” to grzecznie poproś o zaprotokołowanie tego, że zostałeś poinformowany, o tym że odpisu protokołu nie otrzymasz.
3. Masz prawo żądać, by o Twoim zatrzymaniu zawiadomiono osobę Ci najbliższą a także pracodawcę. Może to być ktoś z rodziny (mąż, brat, mama) ale również spoza rodziny (narzeczona, przyjaciel, sąsiad, nauczyciel). Zawiadomienie wskazanej przez Ciebie osoby jest obowiązkiem policjanta, który dokonuje zatrzymania.
4. Uprawnieniem, o którym powinieneś zostać pouczony (o czym wspomniałem w punkcie 1) jest przysługujące Ci żądanie umożliwienia nawiązania w dostępnej formie kontaktu z adwokatem albo z radcą prawnym oraz zapewnienie możliwości bezpośredniej z nim rozmowy. Nie bez przyczyny na uprawnienie to zwracam szczególną uwagę! Policjant ma obowiązek umożliwić Ci odnalezienie numeru telefonu adwokata np. w Internecie.
Czas trwania zatrzymania (wykroczenie).
5. Czas zatrzymania, co do zasady, nie może trwać dłużej niż 24h (od chwili ujęcia). Jeżeli zachodzą podstawy do zastosowania trybu przyspieszonego (szybsze postawienie Cię przed Sądem) to czas zatrzymania ulega wydłużeniu do 48h. Po upływie, któregoś z tych okresów, należy Cię natychmiast zwolnić.
6. Na dokonane zatrzymanie przysługuje Ci zażalenie do sądu. Termin na złożenie zażalenia wynosi 7 dni. W zażaleniu możesz domagać się zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości zatrzymania.
7. Stwierdzenie przez Sąd, że Twoje zażalenie było zasadne, a zatrzymanie niewątpliwie niesłuszne, otwiera Ci drogę do uzyskania odszkodowania.
8. Masz również prawo odmówić przyjęcia mandatu. Tutaj znajdziesz więcej informacji na temat postępowania mandatowego.
PRZESTĘPSTWO:
Obowiązki policjanta, który zatrzymuje w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa określa art. 244 kodeksu postępowania karnego. Istnieje tu wiele zbieżności z obowiązkami jakie ma policjant dokonując zatrzymania za wykroczenie.
1. Policjant powinien poinformować Cię o przyczynach zatrzymania, przysługujących Ci prawach oraz wysłuchać Cię. Do Twoich praw należy prawo do:
a) kontaktu z adwokatem,
b) korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie władasz w wystarczającym stopniu językiem polskim,
c) złożenia oświadczenia i odmowy złożenia oświadczenia,
d) otrzymania odpisu protokołu zatrzymania,
e) dostępu do pierwszej pomocy medycznej,
f) kontaktu z konsulatem lub przedstawicielstwem dyplomatycznym państwa, którego jesteś obywatelem (w przypadku obcokrajowców),
Kolejność nie jest przypadkowa – zanim cokolwiek powiesz, oświadczysz lub wyjaśnisz skontaktuj się z adwokatem telefonicznie, a w razie potrzeby poczekaj na jego przyjazd. MASZ DO TEGO PRAWO.
2. Masz prawo żądać, by o Twoim zatrzymaniu zawiadomiono osobę Ci najbliższą.
Czas trwania zatrzymania (przestępstwo).
3. Czas zatrzymania, co do zasady, nie może trwać dłużej niż 48h(od chwili ujęcia). Jeżeli zostanie do sądu w tym czasie skierowany wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania, to czas ten przedłuża się o dalsze 24h. Po upływie 48h lub jeżeli sąd w ciągu 24h od wpływu wniosku nie zastosuje aresztu, powinieneś zostać natychmiast zwolniony.
4. Na dokonane zatrzymanie przysługuje Ci zażalenie do sądu. Termin na złożenie zażalenia wynosi 7 dni. W zażaleniu możesz domagać się zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości zatrzymania.
5. Stwierdzenie przez Sąd, że Twoje zażalenie było zasadne, a zatrzymanie niewątpliwie niesłuszne, otwiera Ci drogę do uzyskania odszkodowania.
Dodatkowo warto wiedzieć:
Policja może wylegitymować Cię w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw i wykroczeń. Uprawnienie to wynika z ustawy o Policji (art. 15 ust. 1 pkt 1). W związki z tym, masz prawo poznać podstawę prawną legitymowania oraz jego przyczynę.
Jeżeli policjant odmawia Ci podania podstawy prawnej oraz przyczyny możesz wymagać podania imienia, nazwiska i stopnia funkcjonariusza/funkcjonariuszki Policji. Na każde bezprawne działanie policjanta możesz złożyć skargę a poznanie danych policjanta ułatwi to działanie. W skrajnych przypadkach, takie działanie funkcjonariusza może wypełniać znamiona niedopełnienia obowiązków, co jest już przestępstwem.
Uwaga! Musisz jednak równocześnie pamiętać, że jeżeli umyślnie, nie stosujesz się do wydawanych przez funkcjonariusza Policji lub Straży Granicznej (a od dziś do odwołania także Żandarmerii Wojskowej), poleceń wydanych na podstawie prawa, to może się okazać, że popełniasz wykroczenie.
Blog
Podobne artykuły:
