Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez małoletniego.
Kodeks cywilny reguluje wiele aspektów prawa, w tym również kwestie odpowiedzialności za zawinione wyrządzenie szkody. Zasadą jest, że ten, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Raczej nie masz wątpliwości, że jeżeli osoba dorosła doprowadzi do powstania szkody, powinna szkodę naprawić, prawda?
Zdarza się, i to wcale nie rzadko, że szkodę spowoduje działanie dziecka. Może to być zarówno przypadkowe zarysowanie rowerkiem karoserii samochodu, jak również celowe wybicie szyby kamieniem. Kto ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez dzieci, a konkretnie przez dzieci poniżej 13 roku życia? Czy takie małoletnie dziecko ponosi odpowiedzialność na zasadzie winy, ryzyka, słuszności? Czy tylko rodzic powinien naprawić szkodę wyrządzoną przez małoletnie dziecko?
Odpowiedzialność dziecka poniżej 13 roku życia.
Odpowiedź na powyższe pytania rozpocznę, od wyraźnego wskazania, że małoletni nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę, na zasadzie winy, o ile w chwili wyrządzenia szkody nie miał ukończonego 13 roku życia. Określona przepisami granica 13 lat wynika z faktu, że osoby poniżej tego wieku, ze względu na swój stopień rozwoju psychofizycznego, nie są w stanie właściwie kierować swym postępowaniem.
Z tego wynika również zasada całkowitego braku zdolności do czynności prawnych takich małoletnich osób. Określonej przepisami granicy wieku, nie można w żaden sposób obalić. Nie możesz, na przykład udowodnić, że małoletni poniżej 13 roku życia, wiedział co robi wyrządzając szkodę, lub szkodę wyrządził celowo.
Kto ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez dzieci?
Istotne jest, że wyłączenie możliwości przypisania winy małoletniemu przed ukończeniem trzynastego roku życia, nie oznacza automatycznie obciążenia odpowiedzialnością za szkodę przez niego wyrządzoną jego rodziców czy opiekunów.
Osoba, która z mocy ustawy lub umowy sprawuje nadzór nad małoletnim, musi naprawić szkodę wyrządzoną przez niego. Przepisy przewidują jednak i w tym wypadku wyjątki. Osoba taka nie będzie musiała naprawiać szkody, jeżeli:
1) uczyniła zadość obowiązkowi nadzoru albo
2) szkoda i tak powstałaby, nawet gdyby osoba ta postępowała starannie.
Odpowiedzialność ponosi również osoba, która wykonuje stałą pieczę nad małoletnim, nawet jeśli ten obowiązek nie wynika z ustawy lub umowy. Podmiotami, które ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez małoletniego poniżej 13 roku życia będą więc na przykład:
1) rodzice sprawujący nad małoletnim władzę rodzicielską,
2) przysposabiający (rodzic adopcyjny),
3) szkoła, przedszkole, dom dziecka
4) inne instytucje i podmioty w związku z realizacją ich zadań statutowych,
5) opiekunki a także członkowie rodziny, którym powierzono pieczę nad małoletnim.
To na powodzie – poszkodowanym spoczywa ciężar udowodnienia, że osoba zobowiązana do nadzoru ponosi odpowiedzialność, za działanie małoletniego. Okoliczności, jakie należy rozważyć w tego rodzaju sprawie, jest wiele. Bierze się pod uwagę na przykład:
1) rodzaj stosunku prawnego, z którego wynika obowiązek nadzoru (np. czy zobowiązanym do nadzoru jest rodzic czy szkoła),
2) właściwości małoletniego (np. poziom jego agresji),
3) stopień zagrożenia, które stwarza małoletni dla osób trzecich,
4) faktyczne możliwości wykonywania nadzoru.
Inne zasady odpowiedzialności małoletnich.
Warto wiedzieć również, że o ile małoletni poniżej 13 lat nie ma obowiązku naprawienia wyrządzonej szkody, zasadzie winy, o tyle nie oznacza to, iż małoletni sprawca nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę, w oparciu o inne zasady odpowiedzialności – słuszności lub ryzyka. Sytuacje te zdarzają się jednak rzadko i ze swojej natury bardzo specyficzne.
Małoletni po ukończeniu 13 lat można przypisać winę. Istotny jest wówczas poziom jego rozwoju intelektualnego. Ciężar dowodu również i w tej sytuacji spoczywa na poszkodowanym. To on powinien wykazać, iż sprawca szkody osiągnął taki poziom rozwoju psychofizycznego, że możliwe jest jego uznanie za winnego.
Blog
Podobne artykuły:
