Narodowy Spis Powszechny w roku 2021. Zasady jego przeprowadzenia.

Nie każdy wie, ale od 1 kwietnia 2021 r. rusza kolejny, powszechny spis ludności. Spis będzie trwał sześć miesięcy i zakończy się 30 września 2021 r.

Mamy pandemię. Jak w takim razie będzie przeprowadzany Narodowy Spis Powszechny?

W przeciwieństwie do spisów, które miały miejsce w przeszłości, a więc związanych z domową wizytą rachmistrza, w roku 2021 spis przeprowadzany będzie poprzez tzw. samospis przy użyciu sieci Internet. Jest to jego główna forma, w związku z aktualnie panującą pandemią Covid-19. Inną możliwą metodą przeprowadzenia spisu jest w dalszym ciągu również bezpośredni lub telefoniczny wywiad przeprowadzony przez rachmistrza spisowego.

Osoba fizyczna objęta spisem powszechnym przed przeprowadzeniem przez rachmistrza spisowego wywiadu bezpośredniego lub wywiadu telefonicznego może zweryfikować tożsamość tego rachmistrza przez kontakt telefoniczny lub osobisty z gminnym lub wojewódzkim biurem spisowym. Informacja o sposobie weryfikacji tożsamości rachmistrza spisowego jest udostępniana na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego i urzędów statystycznych oraz w materiałach informacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych popularyzujących spis powszechny.

Osoby, które same nie mają dostępu do Internetu, mają możliwość bezpłatnego skorzystania z pomieszczeń wyposażonych w odpowiedni sprzęt komputerowy z zainstalowanym oprogramowaniem wystarczającym do przeprowadzenia takiego samospisu. Pomieszczenia takie muszą być również dostępne dla osób niepełnosprawnych.

Pomieszczenia te będą udostępnione w jednostkach służb statystyki publicznej, urzędach wojewódzkich, oraz urzędach obsługujących wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) oraz gminnych jednostkach organizacyjnych.

Osoba, która nie będzie mogła dopełnić obowiązku przeprowadzenia samospisu internetowego, w szczególności ze względu na stan zdrowia lub uzasadniony interes tej osoby, powinna zgłosić ten fakt służbom statystyki publicznej, telefonując na numer infolinii spisowej.

Kogo i co obejmuje spis?

Przepisy przewidują, że spis obejmie:

1) osoby fizyczne stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i innych zamieszkanych pomieszczeniach niebędących mieszkaniami;

2) osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania;

3) mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania oraz zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami.

Czy grozi mi kara, jeżeli podam nie podam wymaganych w spisie informacji?

Za odmowę udziału w spisie, a także za spóźnienie z jego dokonaniem, grozić może grzywna, w wysokości do 5000,00 zł.

Jaka grozi mi kara, jeżeli podam informacje fałszywe?

W ustawie o spisie ludności przewidziano również kary za podanie informacji nieprawdziwych. Są one następujące:

1) Kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem faktycznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

2) W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie.

Na jakie pytania trzeba odpowiedzieć?

Zakres informacji zbieranych w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań wynika z przepisów (załącznik do ustawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r.). Zgodnie z nim musimy podać następujące dane:

1. Charakterystyka demograficzna:

1) płeć;
2) wiek;
3) adres zamieszkania;
4) stan cywilny;
5) kraj urodzenia;
6) kraj posiadanego obywatelstwa.

2. Aktywność ekonomiczna:

1) bieżący status aktywności zawodowej – pracujący, bezrobotni, bierni zawodowo;
2) lokalizacja miejsca pracy;
3) rodzaj działalności zakładu pracy;
4) zawód wykonywany;
5) status zatrudnienia;
6) wymiar czasu pracy;
7) rodzaj źródła utrzymania osób;
8) rodzaje pobieranych świadczeń.

3. Poziom wykształcenia.

4. Niepełnosprawność:

1) samoocena niepełnosprawności;
2) orzeczenie o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności lub niezdolności do pracy;
3) grupy schorzeń powodujące trudności w wykonywaniu codziennych czynności.

5. Migracje wewnętrzne i zagraniczne:

1) okres zamieszkania w obecnej miejscowości;
2) miejsce poprzedniego zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej;
3) miejsce zamieszkania rok przed spisem;
4) fakt przebywania kiedykolwiek za granicą;
5) rok przyjazdu albo powrotu do Rzeczypospolitej Polskiej;
6) miejsce zamieszkania za granicą – kraj (dla osób przebywających kiedykolwiek za granicą);
7) kraj przebywania i rok wyjazdu z Rzeczypospolitej Polskiej (dla osób przebywających czasowo za granicą).

6. Charakterystyka etniczno-kulturowa:

1) narodowość – przynależność narodowa lub etniczna;
2) język, którym posługują się osoby w kontaktach domowych;
3) wyznanie – przynależność do kościoła lub związku wyznaniowego.

7. Gospodarstwa domowe i rodziny:

1) stopień pokrewieństwa z reprezentantem gospodarstwa domowego;
2) tytuł prawny do zajmowanego mieszkania.

8. Stan i charakterystyka zasobów mieszkaniowych (mieszkania i budynki):

1) rodzaj pomieszczeń mieszkalnych;
2) stan zamieszkania mieszkania;
3) własność mieszkania;
4) liczba osób w mieszkaniu;
5) powierzchnia użytkowa mieszkania;
6) liczba izb w mieszkaniu;
7) wyposażenie mieszkania w urządzenia techniczno-sanitarne;
8) rodzaj paliwa stosowanego do ogrzewania mieszkania;
9) tytuł prawny zamieszkiwania mieszkania;
10) rodzaj budynku, w którym znajduje się mieszkanie;
11) stan zamieszkania budynku;
12) wyposażenie budynku w urządzenia techniczne;
13) powierzchnia użytkowa mieszkań w budynku;
14) liczba izb w budynku;
15) własność budynku;
16) liczba mieszkań w budynku;
17) rok wybudowania budynku.

Autor

Marcin Czwakiel

Adwokat, specjalista prawa spadkowego i karnego.