Jak uchylić mandat karny?

Mandat karny za wykroczenie – informacje ogólne.

Postępowanie mandatowe jest trybem generalnie znanym społecznie, zwłaszcza kierowcom. Przekroczyłeś prędkość? Mandat. Parkowanie w miejscu niedozwolonym? Mandat. Jaka jest jednak „kuchnia” postępowania mandatowego?

Po pierwsze musisz wiedzieć, że samo postępowanie wykroczeniowe zakończyć się może na trzy sposoby. Nałożenie mandatu karnego jest jednym z nich – szybkim, zakończeniem postępowania, bez angażowania w sprawę sądu.

Najczęściej spotyka się mandaty karne kredytowane (chociaż istnieją jeszcze dwa ich rodzaje – dla obcokrajowców oraz zaoczny – nimi nie będę się zajmował). Mandat kredytowany staje się prawomocny, a co za tym idzie natychmiast wykonalny, z chwilą pokwitowania jego odbioru przez ukaranego. Dlaczego się tak dzieje? Ponieważ przyjęcie mandatu karnego oznacza, że osoba ukarana potwierdza i godzi się z prawną oceną jej zachowania dokonaną przez policjanta.

Zgoda naturalnie obejmuje również wysokość nałożonej kary grzywny. Zwykle mandaty karne nakładane są „na gorąco”, gdy emocje bywają duże a rozeznanie co do popełnionego czynu niepełne.

Czy możliwe jest uchylenie przyjętego mandatu karnego?

Musisz wiedzieć, że przyjęty mandat karny może zostać uchylony jedynie w kilku, ściśle określonych w ustawie, przypadkach. Dzieje się tak między innymi gdy mandatem nałożono grzywnę:
1) za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie;
2) na osobę, która popełniła czyn zabroniony przed ukończeniem 17 lat;
3) pomimo tego, że ustawa stanowi, iż sprawca nie popełnia wykroczenia: działając w obronie koniecznej, stanie wyższej konieczności lub w stanie niepoczytalności;
4) mimo, że należałoby orzec środek karny lub wykroczenie wyczerpywało znamiona przestępstwa;
5) w wysokości wyższej niż wynika to z przepisów;

Nadto w sytuacji gdy:

6) Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, przepisu prawnego, na podstawie którego została nałożona tym mandatem grzywna;
7) Potrzeba uchylenia wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na mocy umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską.

Jak więc widzisz do przyczyn, które pozwalają sądowi uchylić przyjęty mandat, nie należy spokojne przemyślenie przez Ciebie sprawy i zmiana decyzji na drugi dzień.

Co ciekawe, prawomocny mandat karny podlega uchyleniu również gdy grzywnę nałożono w wysokości wyższej niż wynika to przepisów, z tym że w takim wypadku jedynie w części przekraczającej jej dopuszczalną wysokość.

Jak doprowadzić do uchylenia przyjętego mandatu?

Postępowanie o uchylenie mandatu inicjowane jest przez wniosek ukaranego, jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego złożony nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu lub na wniosek organu, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, albo z urzędu. Uchylenie mandatu dokonuje sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze nałożono grzywnę.

Autor

Marcin Czwakiel

Adwokat, specjalista prawa spadkowego i karnego.