Przerwa w odbywaniu kary pozbawienia wolności.

Generalną zasadą jest, że orzeczona kara pozbawienia wolności winna być wykonywania „jednym ciągiem”. Jednocześnie sytuacje życiowe są na tyle różnorodne, że przewidziano możliwość udzielania przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności.

Przerwa a odroczenie kary pozbawienia wolności.

Nie należy mylić przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności z odroczeniem wykonania tej kary. Odroczenie jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy nie rozpoczęto jeszcze wykonania kary / czyli skazany nie znalazł się jeszcze w zakładzie karnym /. Należy jednakże wskazać, że przesłanki do zastosowania dobrodziejstwa tych instrumentów prawnych są bardzo podobne.

Ważne! Jeżeli skazany został zatrzymany w celu doprowadzenia do odbywania kary pozbawienia wolności np. w wyniku realizacji listu gończego, to skorzystać może wyłącznie z przerwy w odbywaniu kary. Z odroczenia jej wykonania skorzystać już nie może.

Przesłanki do udzielenia przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności są różne:
a/. obligatoryjne – czyli takie które, gdy zaistnieją, nakazują sądowi udzielenie przerwy skazanemu,
b/. fakultatywne – czyli takie, które zostawiają sądowi swobodę decyzyjną / swobodę, ale nie dowolność /.

Przesłanki obligatoryjne.

Do tych przesłanek należą:
– choroba psychiczna skazanego. Jednak nie każda choroba psychiczna. Stan chorobowy musi skutkować tym, iż osoba chora nie byłaby w stanie zrozumieć sytuacji, w której się znalazła. Również konieczne jest uznanie, że w stosunku do tej osoby podejmowanie działań resocjalizacyjnych byłoby / właśnie z uwagi na chorobę psychiczną / nieracjonalne.
– inna ciężka choroba, która uniemożliwia wykonanie kary. W przepisach brak jest definicji, którą chorobę należy uznać za ciężką. Ogólnie rzecz ujmując chodzi o taką chorobę, która może zagrażać życiu lub skutkować poważnym niebezpieczeństwem dla jego zdrowia. Nawet przy ustaleniu, iż skazany choruje na „ciężką chorobę” przerwa nie zostanie udzielona. Tak się stanie w sytuacji, jeżeli choroba ta może być leczona w warunkach zakładu karnego.

Ważne! Dla oceny ustalenia czy zaistniały przesłanki obligatoryjne / medyczne / po stronie skazanego, sąd powołuje biegłych o określonych specjalizacjach / w zależności od tego na jakie schorzenia cierpi skazany /. Wydane przez biegłych opinie nie wiążą sądu. Podlegają jednak jego ocenie.

Przesłanki fakultatywne.

Właściwie możemy mówić o jednej takiej przesłance. Dotyczy ona sytuacji osobistej i rodzinnej skazanego. Nie chodzi o „zwykłą” sytuację osobistą i rodziną. Chodzi o taka sytuację, gdy wobec izolacji skazanego, ważne względy przemawiają za koniecznością udzielenia przerwy w odbywaniu kary.

W przypadku względów osobistych muszą to być takie sytuacje, które / w wyniku izolowania / mogą się negatywne odcisnąć na życiu skazanego. Może to być np. inna niż ciężka choroba, która dotknęła skazanego i wymaga kontynuacji jego specjalistycznego leczenia. Za zaistnienie takiej sytuacji można uznać konieczność sprawowania opieki nad członkiem rodziny, który nie może radzić sobie z najprostszymi czynnościami życia codziennego. W tym przypadku należy jednakże wykazać, że zapewnienie prawidłowej opieki nie może być wykonywane przez innych członków rodziny, czy też instytucję pomocy publicznej.
Za sytuację związaną z rodziną skazanego uzasadniającą udzielenie przerwy w odbywaniu kary możne być uznanie konieczności zapewnienia środków finansowych rodzinie. Jednocześnie musi zaistnieć brak obiektywnej możliwości uzyskiwania tych środków przez innych członków rodziny.

Ważne! Należy pamiętać, iż praktycznie każde obywanie przez skazanego kary pociąga określone konsekwencje dla członków jego rodziny. Dotyczy to zarówno spraw finansowych jak i spraw związanych z koniecznością pomagania sobie w trudnych sytuacjach. Z tych względów możliwość uzyskania przerwy w odbywaniu kary istnieje tylko wówczas, gdy bez skazanego byt rodziny jest zagrożony.

Rozpoznanie wniosku o udzielenie przerwy w odbyciu kary pozbawienia wolności należy do właściwego sądu penitencjarnego. Jest to sąd okręgowy. Właściwym miejscowo będzie sąd aktualnego miejsca pobytu skazanego.

Wbrew pozorom sprawy o udzielenie przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności są sprawami trudnymi. Wniosek należy dokładnie umotywować. Koniecznie trzeba dołączyć dokumenty potwierdzające zasadność wniosku. Pomocy w sporządzeniu wniosku może udzielić adwokat. Adwokat ma też możliwość, reprezentując skazanego, udziału posiedzeniach sądu penitencjarnego rozpoznającego wniosek.

Autor

Wiesław Czwakiel

Adwokat, specjalista prawa karnego, gospodarczego, rodzinnego i prawa pracy.