Alimenty w pigułce cz.3. Alimenty na rodziców

Dzisiejszy wpis dotyczył będzie tematu wywołującego duże emocje a poświęcony będzie alimentom na rzecz rodziców. Sama definicja alimentów nie ulega zmianie. W tym przypadku są to świadczenia mające na celu zaspokoić usprawiedliwione potrzeby życiowe rodzica, który pomimo swoich starań, nie jest w stanie zaspokoić tych potrzeb. Prościej mówiąc rodzic, który nie jest w stanie utrzymać się z pieniędzy i majątku, który posiada, może żądać alimentów od swojego dziecka.

Zasadą jest, że osoba ubiegająca się o alimenty (czy to rodzic, dziecko czy małżonek) zawsze musi wskazać i wykazać, jakie środki pieniężne posiada i jakie ma wydatki codzienne. Najczęściej osoby uprawnione podają wśród kosztów:

• opłaty na mieszkanie/dom (czynsz najmu, opłaty na Wspólnotę Mieszkaniową),
• opłaty za wodę, energię,
• koszty zakupu opału na zimę,
• koszty ubezpieczeń,
• wydatki na jedzenie,
• wydatki na leki,
• wydatki na pokrycie kosztów wizyt u lekarzy,
• wydatki na odzież i obuwie.

Bardzo często osoby uprawnione do alimentów (tu rodzice) podają, że nie mają już możliwości zwiększenia swoich dochodów gdyż stan ich zdrowia nie pozwala im na podjęcie zatrudnienia. Nie bez znaczenia pozostaje też wiek rodziców, którzy chcą otrzymywać alimenty od swoich dzieci.

Pamiętać należy również, iż rodzic może domagać się alimentów od dziecka dopiero wtedy, kiedy nie ma małżonka. Zgodnie, bowiem z kodeksem rodzinnym, obowiązek alimentacyjny w pierwszej kolejności obciąża małżonka. Nie oznacza to jednak w praktyce, że pomimo tego, iż nasz rodzic ma żonę, męża nie otrzymamy z Sądu pozwu przeciwko nam. Może się przecież zdarzyć, że ów małżonek nie jest w stanie realizować świadczeń alimentacyjnych.

Co w sytuacji, kiedy moja mama lub mój tato żąda ode mnie alimentów?  Co zrobić, kiedy dostałem już pozew z Sądu? Czy muszę płacić alimenty na rzecz mamy/taty?

Po pierwsze nie możesz zlekceważyć otrzymanego pisma. To Ty będziesz musiał udowodnić w Sądzie, iż żądanie rodzica jest niezasadne, lub nie masz możliwości alimentować rodzica. Również na Tobie spoczywa obowiązek wskazywania i udowadniania, że małżonek rodzica posiada środki finansowe bądź możliwości zarobkowe i pozwolą one na zaspokojenie potrzeb Twojego rodzica.

Będąc pozwanym o alimenty, musisz podjąć czynną obronę. Do Twoich zadań będzie należało złożenie dokumentów potwierdzających Twoją sytuację finansową. Jeżeli uważasz, że Twój rodzic znalazł się w tak kiepskiej sytuacji finansowej, na przykład z uwagi na uzależnienie od alkoholu, bądź innych substancji – to musisz to udowodnić. Jeżeli Twój rodzic, z uwagi na swoje uzależnienie, nie starał się zaspokajać Twoich potrzeb, kiedy byłeś dzieckiem i nie pomagał Cię wychowywać – to również musisz udowodnić swoje twierdzenia.

Zawinione działania rodzica, doprowadzające go do złej sytuacji majątkowej, będą podstawą do tego, aby Sąd oddalił pozew o alimenty złożony przez Twojego rodzica.

Co w sytuacji, kiedy mój ojciec/matka ma kilka mieszkań a pomimo to żąda ode mnie alimentów?

Tutaj również musisz zareagować i wykazać w Sądzie, iż Twój rodzic ma majątek w postaci mieszkań. Sprzedaż jednego z kilku mieszkań należących do Twojego rodzica z pewnością pozwoli mu na zaspokojenie swoich usprawiedliwionych potrzeb.

Co w sytuacji, kiedy mój rodzic jest nałogowym hazardzistą i żąda ode mnie alimentów?

Również w tej sytuacji do Twoich zadań będzie należało wykazanie tych okoliczności. W tej sytuacji pomocni będą świadkowie, którzy wiedzą o istniejącej sytuacji.

Utracona władza rodzicielska a żądanie alimentów.

Mój ojciec/moja matka zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej, kiedy byłem jeszcze małym dzieckiem. Czy w tej sytuacji jestem zwolniony z obowiązku płacenia alimentów?

Niestety w tej sytuacji Twój obowiązek alimentacyjny nie zostaje wyłączony. Aby Sąd oddalił żądanie Twojego rodzica musisz wykazać, że jego sytuacja majątkowa jest wynikiem jego zawinionych działań. Możesz wskazywać również, że ojciec/ matka nie interesowali się Tobą i nie wypełniali obowiązku alimentacyjnego wobec Ciebie. Pamiętaj jednak o tym, iż musisz te okoliczności udowodnić. Samo wskazywanie powyższych nieprawidłowości może być niewystarczające.  Takie udowodnione okoliczności pozwolą oddalić pozew skierowany przeciwko Tobie, w oparciu o tzw. zasady współżycia społecznego.

Czy istnieje możliwość, aby zabezpieczyć się, na przyszłość, przeciwko żądaniu przez rodziców alimentów ode mnie?

Niestety prawo nie przewiduje możliwości takiego zabezpieczenia. Nie ma też możliwości, aby Twój rodzic zrzekł się prawa do alimentów na przyszłość.

Podsumowując:

Rodzic może ubiegać się od Ciebie alimentów, gdy:

• pozostaje w niedostatku, – co oznacza, że nie posiada środków finansowych i majątkowych pozwalających na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb,
• jesteś pełnoletni i posiadasz środki finansowe a także możliwości zarobkowe pozwalające na zaspokajanie potrzeb alimentacyjnych Twojego rodzica,
• wypełnianie obowiązku alimentacyjnego względem Twoich rodziców nie wywoła sytuacji, w której potrzeby Twojej rodziny nie będą w pełni zaspokajane,
• rodzic żądający alimentów nie ma małżonka, który były zobowiązany do spełniania obowiązku alimentacyjnego.

Jeżeli uważasz, że żądanie rodzica jest nieuzasadnione musisz podjąć obronę i wykazać okoliczności, które pozwolą na oddalenie powództwa skierowanego przez rodzica w stosunku do Ciebie. Do okoliczności tych będą należeć na przykład:

• możliwości finansowe małżonka rodzica, umożliwiające zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb rodzica żądającego alimentów,
• Twoja zła sytuacja finansowa, która nie wystąpiła z Twojej winy,
• zaniedbania rodzica względem Ciebie,
• nałogi rodzica, których konsekwencją jest jego obecna sytuacja materialna,
• posiadanie przez rodzica majątku, który może zostać spieniężony celem zaspokajania potrzeb życiowych.

O odpowiedzialności karnej za uchylanie się od ustalonego obowiązku alimentacyjnego przeczytasz tutaj.

Autor

Agnieszka Nieznalska-Klimorowska

Adwokat, specjalista prawa karnego i rodzinnego.